Otomobillerle ilgili konularda sıklıkla ismi duyulan yarı otomatik vitesin ne olduğuna dair detaylı bir araştırma yaptık. Bu araştırmalar sonucunda da yarı otomatik vites konusuna dair edindiğimiz bilgileri hazırladığımız yazıyla sizlere açıklamaya çalıştık. İşte merak edilenler;
Vitesin Anlamı Nedir?
Vites motorun gücünü tekerleklere vermesiyle aracın hızının artmasını veya azalmasını sağlayan bir mekanizmadır. Aracın hızının az olması durumunda vites küçültülürken hızın yüksek olması durumunda vitesin artırılması gerekiyor. Viteste yaşanan artış ve azalışa bağlı olarak da tekerleklerin aldığı güç değişikliğe uğruyor.
Otomobillerde kullanılan vitesler otomatik ve düz vitesler olarak adlandırılır. Yarı otomatik vitese geçmeden önce bu iki vites arasındaki farkı anlatacağız. Bu sayede otomatik vitesi anlayan kişilerin yarı otomatik olan vitesi daha iyi anlayacağına inanıyoruz.
Düz ve Otomatik Vitesin Farkı Nedir?
Araçlarda yer alan iki vites düz ve otomatik vites olarak adlandırılıyor. Bu iki vitesin birbirinden farklı özelliklere sahip olmaları vitesin kullanımında da farklılık gösteriyor. İki vites arasındaki en büyük fark düz viteste, vitesin artırılması için debriyaj ismi verilen bir pedal bulunması oluyor. Bu sayede kişiler vites artışı ve azalışını pedallar yardımıyla kontrol edebiliyor.
Ancak otomatik vitesli araçlarla şoförlerin vitesleri kontrolü için bir debriyaj pedalı bulunmuyor. Çünkü bu araçlarda vites değiştirme işlemi araç tarafından otomatik olarak yapılıyor. Bu sayede şoförler yanlış vites değiştirme veya vites değiştirme için zaman harcamamış oluyorlar.
Yarı Otomatik Vitesin Anlamı Nedir?
Yarı otomatik vites kavramı ise otomatik vitesin farklı bir versiyonu oluyor. Bu vitese sahip olan araçlar vites kutusu olan ancak debriyaj bulunmayan araçlar oluyor.
Düz Vites İle Yarı Otomatik Vitesin Benzerlikleri
Yarı otomatik vitese sahip olan araçlar otomatik vitesli araç grubuna girmiş olmalarına rağmen ekipman açısından otomatik vitesli araçlardan ayrılıyorlar. Bu durumun aksine ise ekipman açısından düz vitesli olan araçlarla daha fazla benzerlik taşıyor. Çünkü düz vitesli araçlarda yer alan vites kutusu yarı otomatik olan araçlarda da yer alıyor.
Ancak araçların vites kutularına sahip olmalarına rağmen vites değişimini sağlayacak bir debriyaj pedalı bulunmuyor. Vites değişimi ise otomatik vitesli araçlarda olduğu gibi vites robotu aracılığıyla gerçekleşir. Bunun dışında yarı otomatik vitesli araçların düz vitesli araçlarla yakıt tüketimi, sürüş performansı ve çalışma özellikleri konusunda da benzerlik taşıyor.
Yarı Otomatik Vitesle Düz Vitesin Farkı
Yarı otomatik vitese sahip olan araçlar ile düz vitese sahip olan araçların benzerliklerinin olması yanı sıra farkları da bulunuyor. Bu farklardan en önemlisi yarı otomatik viteste vites değişimini sağlayacak bir debriyaj pedalının olmaması oluyor. Bu sayede yarı otomatik vitesli araçlarda debriyaj otomatik olarak çalışıyor. Bunun dışında iki vites arasındaki diğer fark ise yarı otomatik vitesli araçlarda debriyaj pedalı olmamasına rağmen sürücülerin kendilerinin vites değişikliği yapabilmesi oluyor.
Yarı Otomatik Vitesli Araçlarda Vites Kullanım Detayları
Yarı otomatik vitese sahip araçlarda sürücülerin debriyaj pedalı olmamasına rağmen vites değişimini yapabildiklerini belirtmiştik. Şimdi ise yarı otomatik vitesli araçlarda vites değişiminin nasıl olduğuna ve vitesin kullanımına dair detayları anlatacağız.
Araç sürücüleri bu araçlarda düz vites veya otomatik vites tercihini yapabiliyor. Bu sayede araç istenilen zamanda düz vitesle istenilen zamanda da otomatik vitesle çalışabiliyor. Bu araçlarda bulunan viteste R (geri), P (park), D (sürüş), M (düz veya manuel) ve N (Boş) şeklinde işaretler yer alıyor. Bu işaretlerden M tercih edildiğinde kullanıcı vites kontrolünü kendisi yapabiliyor. Bu kontrolün bir süre boyunca yapılmadığı durumlarda ise araç otomatik vites konumuna geçiyor.
Yarı Otomatik Vitesin Sağladığı Avantajlar
Yarı otomatik vitese sahip olan araçlar kullanıcılarına pek çok avantaj sunuyor. Bu avantajlar sayesinde insanlar araç satın alırken yarı otomatik vitesli tercih edebiliyor. Bu vitesin kullanıcılarına sağladığı avantajları merak ediyorsanız sizlere anlattığımız avantajları okuyabilirsiniz.
İşte avantajlar;
- Bu araçlarda yarı otomatik vitesin bulunmasına rağmen vitesin yapısının düz vitese benzemesi yakıt tüketiminin düz vitesli araçlardaki gibi az olmasını neden olur.
- Araçların performansı da düz vitese sahip araçlara yakın bir durumdadır.
- Vitesin isteğe göre değişmesi sürücüler için büyük avantajdır. Bu sayede istenildiğinde yarı otomatik istenildiğinde düz vites kullanım yapılabilir.
- Bu viteslere sahip araçlar kullanımlarda rahatlık sağlarlar.
- Vites geçişlerinin hissedilmediği durumlar vardır. Özellikle çift kavramalı olarak ifade edilen viteslerde geçişler hissedilmez.
Bu avantajlar içerisinde özellikle vites geçişlerinin hissedilmemesi için yarı otomatik vitesli araçlar tercih edilebiliyor.
Yarı Otomatik Vitesin Sağladığı Dezavantajlar
Yarı otomatik vitesli araçların avantajları kadar ortaya çıkan dezavantajları da bulunuyor. Bu dezavantajlardan ilki vites geçişlerinin hissedilir olması oluyor. Çift kavramalı viteslerde geçiş hissedilmezken tek kavramalı viteslerde geçiş hissediliyor. Bu durumda kullanıcıları rahatsız edebiliyor. İkinci dezavantajı ise yokuşta kaydırma yapabilmesi oluyor.
Araçlarda yokuş kaydırma desteğinin bulmaması sebebiyle yokuşta kayma olabiliyor. Ancak desteğin bulunduğu durumlarda kayma sorunuyla karşılaşılmıyor. Yarı otomatik vitesli araçların en önemli dezavantajlarından birisi de fiyatlarının yüksek olması oluyor. Özellikle bu araçlar düz vitese sahip araçlara oranla daha yüksek fiyatlarla satılıyor.
Bu da sürücülerin araç için daha fazla ücret ödemesine neden oluyor. Ayrıca bu araçlarda debriyaj sisteminin aşınması daha kısa sürede yaşanabiliyor. Özellikle tek kavramalı olan türlerde aşınma oranı daha yüksek ve hızlı oluyor. Ancak vitesin çift kavramalı olması durumunda aşınma oranı da azalıyor.
Çift Kavramalı Vites Özellikleri
Yarı otomatik vitesli araçların çalışma prensibini daha iyi anlamak için bu araçlarda yaygın olan çift kavramalı vitesin ne olduğunu çözmek gerekiyor. Bu sebeple çift kavramalı vites hakkında bilgi vermeye çalışacağız.
Çift kavramalı vitesler düz viteslerle benzerlik gösteren dişli yapısından oluşuyorlar. Ancak burada ayrım vites geçişlerinde yaşanıyor. Yaşanan vites geçişlerinin çift kavramalı viteslerde daha az hissedilmesinin sebebi bu viteste iki baskı balatasının bulunması oluyor. Bu baskı balatası vites sayılarını kendi arasında ikiye paylaştığı için geçişler daha az hissediliyor.
Birinci baskı balatası sayesinde 1, 3, 5 ve 7.viteslere geçilebiliyorken ikinci baskı balatası ise 2, 4, 6 ve 8.viteslere geçiş yapılıyor. Bu sayede de geçişin hissedilme oranı ikiye bölünmüş oluyor. Çift balatanın bulunması sayesinde 1.vitesten 2. vitese geçerken birinci baskı balatasının debriyajı bırakması vites değişiklik hissinin ikinci baskı balatasının kullanılması sayesinde etkisinin azalmasını sağlıyor.