Giderek daha da güvenli hale getirilmeye çalışılan otomobillerde çarpışma önleyici sistemler, kameralar sensörler yazılımlar bir yana, çarpışma gerçekleştiğinde realitede ne olduğunu başta Euro NCAP olmak üzere çeşitli ajansların da düzenlediği çarpışma testleriyle anlıyoruz. Fakat bu testlerde de bir araç sınıfında sonuçlar modelden modele değişebiliyor hatta aynı modelin farklı versiyonlarında dahi farklı sonuçlar oluyor. Bu yüzden bir araç satın almadan önce, crash test sonuçlarını bilmenizde yarar var.
Crash testlerin en yaygın türleri önden çarpışma, yandan çarpma, barikata çarpma, aracın bir kısmının ağaç veya direk gibi bir objeye çarpması, takla, yol kenarı ekipmanlarına, işaretlerine, ışıklara çarpma, eski ve büyük bir aracı küçük ve yeni bir araca çarpma ve daha çok mühendislerin kullandığı bilgisayar modeli çarpışmaları olarak biliniyor. Çarpışma testleri ile ilgili bilmeniz gerekenleri sizin için derledik:
Tüm sonuçları birbiriyle kıyaslayamayacağınızı unutmayın
Önden çarpmaların model model sıralamaları bir araç sınıfı için veya ağırlık olarak birbirine 110 kilogram yakın ağırlıkta olan otomobiller için gerçerli. Bu testler, olası bir çarpışmada aynı model veya aynı klasmandaki iki aracın çarpışmasının sonuçlarını yansıtıyor, daha büyük veya alt seviye bir aracın değil. Manifoldlu bir Şahin ile bir Land Rover’ı çarpıştırmanın sonuçlarının ne kadar anlamsız olabileceğini tahmin etmek zor değil. Güvenilir sonuçlar için çarpışmadaki araçların, tıpkı kimi spor dallarındaki ağırlık ve siklet gibi aynı klasmanda olması gerekiyor.
Diğer şartlar eşitse ( ki neredeyse hiçbir zaman eşit olmaz), ağır olan araç, sürücüyü ve araçtaki diğer kişileri hafif bir araçtan daha iyi korur. Fakat bu, oylamada düşük kalan ağır bir aracın, oyları çok iyi olan küçük bir araçtan daha güvenli olduğu anlamına gelmiyor.
Yandan çarpma testlerinde ise kullanılan kızak ağırlık ve büyüklük olarak hep istikrarlı olduğu için yandan çarpışmaların sonuçları sınıflar arası kıyaslanabiliyor.
Çarpışma Testleri Kurumdan Kuruma Değişiyor
Amerika’da IIHS ve NHTA, Avrupa’da Euro NCAP, Avustralya’da ANCAP, Çin’de C-NCAP, Almanya’da ADAC, Japonya’da JNCAP düzenli olarak çarpışma testleri yaparak sonuçlarını açıklıyor. Crash testler son derece pahalı oldukları için titiz şartlar altında yapılan bu çarpışmalar bir çarpışmadan en fazla veriyi sağlayacak şekilde programlanıyor. Bunların her biri çarpışma testlerini farklı şekillerde yapıyor. Bazılarında çok fazla model iyi dereceler alıyor ve aralarında farklar olmasına rağmen bu farklar oylamalara yansımayabiliyor.
Yandan çarpma testlerinin dezavantajları
Çok sayıda yandan çarpma testi olmasa da mevcut testler iki sebepten uygun değiller: birincisi yandan çarpmada kullanılan T şeklindeki kızak ortalama bir otomobilin yüksekliğinde. Yani bir SUV veya pikap çarpması konu dışı ve bu yüzden de sonuçlar en iyi olasılıkları yansıtıyor. İkinci olarak bu çarpışmalarda ölçülen yaralanma riski genellikle gövdeye alınan darbeleri dikkate alıyor. Deneyimler kafa bölgesinden yaralanmaların çok daha ciddi hasarlara hatta ölüme yol açtığını ve bu bölgenin kazalardan en şok etkilenen alan olduğunu gösteriyor.
Çarpışma testlerinde araçlar her zaman standart donanımla kullanılmayabiliyor. Yan airbagler varsa örneğin, standart donanım olup olmadığına bir bakmanız iyi fikir olabilir. Çünkü sonuçlar buna göre de değişebiliyor. Bazı test kuruluşları otomotiv üreticilerinin testler yapıp sonuçları yayınlamasına olanak veren alanlar da açtılar.
Yeni tavan dayanıklılık testleri
Bu testler aracın takla atması durumundaki güvenliği konusunda kritik bilgiler veriyor. Aracın ağırlığındaki modele ve yıla göre değişiklik gösterebilen ağırlığı bu testlerin sonuçlarını önemli ölçüde etkiliyor. Özellikle hibrid araçlarda ek hibrid donanımları sonuçları olumsuz etkileyebiliyor.
Değerlendirmelerde her model bulunmayabiliyor
Eğer aradığınız model crash testlerde yer almıyorsa ya sıra bekliyordur ya da araç test edilmeyecek demektir. Crash testlerinde daha çok popüler modellere öncelik veriliyor. Cabrio bir modeli çarpışma testlerinde bulmanız kolay olmayabilir ama en yaygın ve çok satılan araçların testleri mutlaka vardır. Aynı şekilde yeni otomobillerin veya makyajlanan versiyonların test sonuçlarının yayınlanması aylar sürebilir.
Önümüzdeki günlerde Türkiye’de en fazla bilinen Euro NCAP test sonuçlarını nasıl incelemeniz gerektiğine de değineceğiz.